Ronald Amundsen i Tromsö mynd Eirikur Sigurðsson 2020

frett af mbl.is

Lög­regl­an í Tromsø í Nor­egi hef­ur hafið rann­sókn á norsku farþega­skipa­út­gerðinni Hurtigru­ten og hver til­drög þess voru að á fjórða hundrað farþegum í tveim­ur viku­löng­um sigl­ing­um MS Roald Amundsen var ekki til­kynnt fyrr en und­ir kvöld á föstu­dag, að farþegi í fyrri sigl­ing­unni greind­ist með kór­ónu­veiru­smit á miðviku­dag­inn var.

Eru stjórn­end­ur Hurtigru­ten grunaðir um stór­fellt brot á norsk­um sótt­varna­lög­um með því að hafa fyrst sniðgengið til­mæli lækn­is í Vesterå­len, sem meðhöndl­ar farþeg­ann, og í kjöl­farið skýr fyr­ir­mæli Lýðheilsu­stofn­un­ar Nor­egs (FHI) um að hafa taf­ar­laust sam­band við alla farþega sigl­ing­anna tveggja og greina þeim frá því að þeir yrðu að fara í sótt­kví og gang­ast und­ir veiru­próf.

Frétt af mbl.is

Þögðu um smit við 209 farþega

Norska dag­blaðið VG greindi frá því í gær, að stjórn­end­ur Hurtigru­ten hefðu lagst ein­dregið gegn því að sveit­ar­fé­lag farþeg­ans, sem fyrst greind­ist með veiru­sýk­ingu, sendi út frétta­til­kynn­ingu um málið, þar sem þeir vildu ekki að sýk­ing­in um borð yrði gerð heyr­um kunn.

Hef­ur blaðið fengið að sjá tölvu­póst­sam­skipti, er að þessu lúta, og birti í gær eft­ir­far­andi klausu úr tölvu­pósti frá Mart­in Lar­sen Dra­ge­set, sótt­varna­lækni í Hadsel í Vesterå­len, til FHI: „Hurtigru­ten ósk­ar eft­ir því að málið kom­ist ekki í há­mæli. Þetta kom fram í sam­tali við upp­lýs­inga­full­trúa fyr­ir­tæk­is­ins. Þeir biðja um að fá að leysa málið sjálf­ir,“ rit­ar lækn­ir­inn í pósti sín­um.

Öllum sigl­ing­um af­lýst

Af farþega­hóp­un­um tveim­ur var sá síðari, 209 manns, um borð í Roald Amundsen þegar boðin bár­ust frá Line Vold, deild­ar­stjóra hjá FHI, en eng­inn þeirra fékk þó að vita neitt fyrr en í land var komið í Tromsø tveim­ur dög­um síðar. Hurtigru­ten hef­ur rifað segl­in í kjöl­far máls­ins og hætt öll­um farþega­sigl­ing­um, en eins og greint var frá á mbl.is um helg­ina kom upp úr kaf­inu að 34 úr áhöfn skips­ins reynd­ust smitaðir og hafa nú fimm farþegar að auki greinst með kór­ónu­veiru­smit svo alls hafa, að meðtöld­um þeim fyrsta sem greind­ist, 39 manns af skip­inu greinst með smit. Um helg­ina var talað um 36 úr áhöfn, en tveir, sem í fyrstu virt­ust smitaðir, reynd­ust það ekki og leiðrétti FHI töl­una í gær­kvöldi.

Upp­fært 4. ág­úst kl. 11:00: Í morg­un bár­ust hins veg­ar frétt­ir af tveim­ur nýj­um smit­um hjá farþegum svo heild­artal­an er 41 smit.

Frétt af mbl.is

Hurtigru­ten stöðvar starf­semi farþega­skipa

Farþegar sigl­ing­anna tveggja búa í 69 sveit­ar­fé­lög­um vítt og breitt um Nor­eg og keppt­ust heilsu­gæslu­stöðvar og starfs­fólk Hurtigru­ten við að ná sam­bandi við fólkið með tölvu­pósti, SMS-skeyt­um og hring­ing­um frá því síðdeg­is á föstu­dag og alla helg­ina. Þegar mest var sátu 60 í sótt­kví í Tromsø, en í gær hafði þeim fækkað í 40.

Vissi ekki neitt

„Ég varð hrein­lega fyr­ir áfalli,“ seg­ir Lise Horg­mo, 46 ára gam­all geðhjúkr­un­ar­fræðing­ur frá Þránd­heimi, í sam­tali við Morg­un­blaðið. Horg­mo var í sum­ar­fríi og með seinni sigl­ingu Roald Amundsen frá Tromsø til Sval­b­arða og til baka. Vissi hún ekk­ert af mál­inu fyrr en hún hafði tekið leigu­bíl, flogið til Þránd­heims, farið í búðina og svo heim.

Geðhjúkr­un­ar­fræðing­ur­inn Lise Horg­mo seg­ir sín­ar far­ir ekki slétt­ar eft­ir sigl­ing­una ör­laga­ríku með MS Roald Amundsen í síðustu viku. Hún sit­ur nú í sótt­kví síðustu daga sum­ar­frís­ins sem hún mun eiga sjö klukku­stund­ir eft­ir af þegar sótt­kví lýk­ur. Ljós­mynd/Ú?r einka­safni

Grein­ir hún frá því að hún hafi verið með þeim fyrstu frá borði þegar skipið kom til Tromsø, farið á hót­el skammt frá höfn­inni og pantað þangað leigu­bíl. „Svo fór ég bara upp á flug­völl þar sem ég átti pantað flug heim til Þránd­heims,“ seg­ist Horg­mo frá, en hún gekk þá með öllu grun­laus um smit sem stjórn­end­ur Hurtigru­ten höfðu vitað um í tvo sól­ar­hringa. Hún flaug heim grímu­klædd eins og regl­ur um inn­an­lands­flug í Nor­egi gera ráð fyr­ir, sett­ist upp í bif­reið sína, kom við í búðinni og fór svo á heim­ili sitt þar sem hún býr ein.

„Ég fékk tölvu­póst [frá Hurtigru­ten] klukk­an 18:27, en ég les aldrei póst­inn minn. Svo klukk­an hálf­níu fæ ég SMS-skila­boð um smitið,“ seg­ir Horg­mo og þá kom áfallið. „Þessi hátt­semi er með ólík­ind­um, ég var búin að taka leigu­bíl, fara í flug og kaupa í mat­inn og ég vissi ekki neitt,“ seg­ir hjúkr­un­ar­fræðing­ur­inn. Hún hafi svo fengið sím­tal frá Hurtigru­ten þar sem hún hafi verið beðin af­sök­un­ar á þess­ari hand­vömm.

Sjö tím­ar eft­ir af frí­inu

„Það breytti nú satt að segja ekki miklu,“ seg­ir Horg­mo sem gekkst und­ir veiru­próf seint á föstu­dags­kvöld og fékk sér til mik­ils létt­is að vita, um há­degi á laug­ar­dag, að prófið hefði reynst nei­kvætt. Það í sjálfu sér var þó skamm­góður verm­ir. Þar sem hún starfar í heil­brigðis­stétt þarf hún að gang­ast und­ir annað próf í dag og hvað sem öll­um niður­stöðum líður er hjúkr­un­ar­fræðingn­um nauðugur einn kost­ur að sitja í sótt­kví á heim­ili sínu það sem eft­ir lif­ir sum­ar­frís­ins.

„Það verða sjö klukku­tím­ar eft­ir af frí­inu mínu þegar sótt­kvínni lýk­ur,“ seg­ir Horg­mo og vott­ar fyr­ir hlátri þrátt fyr­ir um­gjörð máls­ins. „Ég ætlaði að nota vik­una núna til að aka niður eft­ir til Sogn­sæv­ar og Firðafylk­is [nú Vestland­et-fylki] og skoða mig um þar, ég bjó þar einu sinni,“ seg­ir Lise Horg­mo í Þránd­heimi sem fer beint úr sótt­kví í vinn­una í næstu viku.

Af vef Fiskifretta 

myndir Norska Strandgæslan

og Eirikur Sigurðsson skipst á Rewal Viking 

Gudjon Gudmundsson

 - gugu@fiskifrettir.is

Northguider á strandstað.

Skorinn niður í 50 hluta

Vinna er hafin við það undir stjórn norsku strandgæslunnar að fjarlægja rækjutogarann Northguider af strandstað í Hinlopsundinu við Svalbarða. Skipið strandaði þar í desember 2018. Skipsflak af þessari stærð hefur ekki áður verið fjarlægt af strandstað á svo norðlægum slóðum.

Gerðar voru tilraunir til þess að fjarlægja skipsflakið í fyrra en menn urðu frá að hverfa vegna erfiðra veðurskilyrða og mikils íss. Northguider var smíðaður árið 1988. Hann er 55 m langur og 13 m breiður og með heimahöfn í Bergen.

Timmiarimiut Gr-6-22 þetta er fyrra nafn togarans mynd þorgeir Baldursson

Stuttu eftir strandið í árslok 2018 var olía, veiðarfæri og raftæki fjarlægð úr skipinu. Það því ekki talið að mikil umhverfisógn stafi af því. En strandstaðurinn er á vernduðu svæði og fyrr eða síðar munu náttúruöflin sjá til þess að brjóta það niður.

Norska strandgæslan hefur gert þá kröfu til útgerðar skipsins að það kosti fjárútlát við það að að fjarlægja skipið og styðst þar við sérstök lög um umhverfisvernd við Svalbarða.

Í tengslum við hreinsunarstarfið hefur norska strandgæslan bannað siglingar á vissum svæðum Hinlopssundsins frá 22. júlí til 30. september.

Togarinn Strandaður á Svalbarða mynd Eirikur Sigurðsson

Togarinn verður skorinn niður í alls 50 hluta á staðnum sem hver vegur um fimm tonn. Brotajárninu verður lyft á pramma sem flytur það um borð í flutningaskip. Norska strandgæslan segir að með þessari aðferð sé framvinda verksins síður háð veðri og vindum. Einnig hafi það minni tilkostnað í för með ef hætta þarf aðgerðum tímabundið þegar ís- og veðurskilyrði breytast.

Polarsyssel ásamt pramma og Togaranum  mynd Eirikur Sigurðsson

Gard, vátryggingafélag útgerðar Northguide, borgar brúsann en það er björgunarfyrirtækið SMIT Salvage sem vinnur verkið. Norska strandgæslan leggur til rannsóknaskipið Lance til verkefnsins sem hófst í síðustu viku. Áætluð verklok eru um miðjan september.

togarinn  er búinn að liggja þarna siðan i desember 2018