Janus, áður Stóri-Börkur,

hverfur brátt á braut – 7.000 mílur til nýrrar heimahafnar

dagsetning: 07. apríl 2020

 

heimasiða SVN

 

Pólska uppsjávarskipið Janus hefur verið selt fiskeldisfyrirtæki í Mexíkó og verður ný heimahöfn skipsins Ensenada á Kyrrahafsströndinni. Siglingin til nýju heimahafnarinnar er um 7.000 sjómílur og má gera ráð fyrir hún taki rúmlega 26 daga. Þessi langa sigling verður rétt liðlega hálfnuð þegar komið verður í Panamaskurðinn.  

Fyrirtækið sem festir kaup á Janusi heitir Baja Aqua-farms og var stofnað árið 2000. Á vegum fyrirtækisins er veiddur túnfiskur sem er áframalinn í kvíum upp í sláturstærð. Janusi er ætlað að gegna hlutverki fóðurskips en í honum verður fóðurfiskur geymdur í kælilestum sem síðan verður dælt í kvíarnar. Einnig er fyrirhugað að Janus leggi stund á veiðar í einhverjum mæli á ákveðnum tímum ársins.

Pólska uppsjávarskipið Janus liggur nú við bryggju á Akureyri. Það á fyrir höndum sjö þúsund mílna siglingu til nýrrar heimahafnar.

Ljósm. Þorgeir Baldursson

Janus var áður í eigu Síldarvinnslunnar og bar lengst af nafnið Börkur og síðan Birtingur. Skipið var selt pólsku fyrirtæki árið 2016 og fékk þá nafnið Janus. Janus var gerður út til kolmunnaveiða vorið 2017 en þá um sumarið var skipinu síðan lagt og lá það bundið við bryggju á Seyðisfirði í tæplega eitt ár, en sumarið 2018 var það flutt til Reyðarfjarðar. Á Reyðarfirði lá það þar til nýverið, en þá var því siglt til Akureyrar þar sem Slippurinn sinnti ýmsum verkefnum áður en nýir eigendur taka við því og það hverfur endanlega úr landi. Janus liggur nú við bryggju á Akureyri og ekki er ljóst hvenær hann siglir á brott en Covid-19 veldur þar óvissu.

Hér verður saga þessa merka aflaskips rakin í örstuttu máli en það hlýtur að teljast eitt af merkari skipum sem verið hafa í eigu Síldarvinnslunnar.

Síldarvinnslan festi kaup á stóru uppsjávarskipi árið 1973 og fékk það nafnið Börkur. Skipið var 1000 lestir að stærð og efuðust margir í upphafi um að það myndi henta til loðnu- og kolmunnaveiða en tilgangurinn með kaupunum var fyrst og fremst að leggja stund á slíkar veiðar. Stærð skipsins gerði það að verkum að Norðfirðingar hófu fljótlega að kalla skipið Stóra-Börk.

Börkur NK eins og hann leit út til ársins 1998.
Ljósm. Þórður Þórðarson

Börkur var smíðaður í Noregi árið 1968 og hafði áður en Síldarvinnslan eignaðist hann verið í eigu norsks fyrirtækis. Skipið átti þá heimahöfn í Hamilton á Bermudaeyjum.

Vel gekk frá upphafi að veiða loðnu á Börk og hentaði skipið ágætlega til slíkra veiða. Sífellt urðu farmar skipsins stærri. Í fyrstu voru einungis 750 tonn sett í það en brátt færðu menn sig upp á skaftið og komu að landi með 900 tonna farm en það var þá stærsti farmur íslensks skips. Í næstu veiðiferð sló Börkur fyrra met og kom með 950 tonn. Að því kom síðan að farið var að setja 1.100 tonn í skipið og enn síðar 1.350 tonn.

Kolmunnaveiðar Barkar gengu ekki eins vel og loðnuveiðarnar en hann hélt í fyrsta sinn til veiða á kolmunna 8. maí 1973. Eftir tilraunina til kolmunnaveiða þetta fyrsta ár var hlé gert á þeim en á árunum 1976-1982 hélt Börkur ávallt til kolmunnaveiða að undanskildu árinu 1979. Öll árin var afli tregur auk þess sem verðlagningin á kolmunnanum var ekki til að hvetja til veiðanna.

Börkur NK eftir að honum var breytt og hann lengdur árið 1998. Ljósm. Þorgeir Baldursson

Árum saman gekk erfiðlega að finna Berki nægjanleg verkefni og stóð reyndar til að selja skipið árið 1976 en ekki kom þó til þess. Ávallt var verkefna leitað og lagði Börkur til dæmis stund á síld- og makrílveiðar í Norðursjó fyrstu fjögur sumrin sem hann var í eigu Síldarvinnslunnar. Síðla sumars 1975 var Börkur sendur til loðnuveiða í Barentshafi en fyrr um árið hafði hann veitt hrossamakríl undan ströndum norðvestur Afríku. Þá má geta þess að um árabil var skipið nýtt til að sigla með ísvarinn fisk frá Neskaupstað til Grimsby yfir sumarmánuðina og til baka flutti hann ódýra olíu sem togarar Síldarvinnslunnar nýttu. Með tímanum jukust verkefni Barkar og að því kom að unnt var að halda honum til fiskjar á heimamiðum stærstan hluta ársins.

Fyrstu 25 árin sem skipið var í eigu Síldarvinnslunnar voru ekki miklar breytingar gerðar á því ef undan eru skilin vélaskipti árið 1979 en þá var sett í það öflugri vél. Í janúarmánuði 1998 kom Börkur hins vegar til heimahafnar frá Póllandi þar sem gagngerar breytingar höfðu verið framkvæmdar á skipinu. Það var lengt um tæplega 15 metra, settur á það bakki, perustefni, ný brú og allar vistarverur skipverja endurnýjaðar. Eins var allur spilbúnaður skipsins endurnýjaður, skipið sérstaklega útbúið til flotvörpuveiða og kælikerfi sett í lestar. Burðargetan að afloknum breytinginum var 1.800 tonn. Staðreyndin er sú að eftir breytingarnar var ekki ýkja mikið eftir af hinu upphaflega skipi. Árið 1999 hélt Börkur síðan í vélarskipti til Englands og þá var sett í hann 7.400 hestafla Caterpillar vél.

Á árunum 2012 til 2016 bar skipið nafnið Birtingur.
Ljósm. Þorgeir Baldursson

Árið 2012 festi Síldarvinnslan kaup á nýjum Berki og þá fékk gamli Börkur nafnið Birtingur. Bar hann það nafn þar til hann var seldur pólska fyrirtækinu eins og fyrr greinir árið 2016. 

Afli Barkar (síðar Birtings) á þeim 43 árum sem Síldarvinnslan gerði hann út nam 1.546.235 tonnum og eru líkur á að ekkert íslenskt fiskiskip hafi fært jafn mikinn afla að landi.

Fyrsti skipstjórinn á Berki var Sigurjón Valdimarsson og stýrði hann skipinu allt til ársins 1981. Á árunum 1974-1976 var Hjörvar Valdimarsson einnig skipstjóri á móti Sigurjóni og á árunum 1976-1989 var Magni Kristjánsson skipstjóri, ásamt Sigurjóni framan af. Síðar áttu Jón Einar Jónsson, Helgi Valdimarsson, Sturla þórðarson, Sigurbergur Hauksson og fleiri eftir að setjast í skipstjórastólinn á Berki. Eftir að skipið fékk nafnið Janus var Atli Rúnar Eysteinsson skipstjóri á því um tíma.

Leiðindaveður i Þorlákshöfn i dag og allt ófært sagði Sigurður  Daviðsson skipverji á Steinunni SF sem að kom þangað i  gær 

með fullfermi af Selvogsbanka alls um 90 tonn og munu þér vera að fara i Páska fri en alls óvist hvenar þeir komast heim 

nokkar myndir úr Þorlákshöfn i dag myndir sigurður Daviðsson 

Mynd sigurður Daviðsson 5 april 2020    Steinunn SF mynd Sigurður Daviðsson 5 april 2020               Mynd Sigurður Daviðsson 5 april 2020

2626 Guðmundur i Nesi RE 13 mynd þorgeir Baldursson              2626 Guðmundur i Nesi RE 13 á Eyjafirði  mynd þorgeir Baldursson

Guðmundur í Nesi kominn á miðin í fyrsta túr eftir að Kleifaberginu var lagt.

„Skipið er fyrir það fyrsta mun stærra en Kleifabergið og aðbúnaður fyrir áhöfnina allur annar og betri,” segir Stefán Sigurðsson, skipstjóri á Guðmundi í Nesi, „nýju“ skipi Útgerðarfélags Reykjavíkur. Það hét fyrir kaupin Iliveq og þar áður bar skipið sama nafn og nú.

Kleifaberginu hefur nú verið lagt eftir langan og glæsilegan feril sem eitt af þeim skipum sem skilað hefur hvað mestum aflaverðmætum í gegnum árin.

Guðmund­ur í Nesi var smíðaður í Nor­egi árið 2000. Útgerðarfé­lag Reykja­vík­ur [þá hét fyrirtækið Brim hf. Nafnabreyting gekk í gegn 2018 þegar HB Grandi var nefnt Brim] keypti skipið 2004 og gerði út til 2018.

Guðmundur í Nesi var seldur til Arctic Prime Fis­heries í Græn­landi í lok árs 2018 og hef­ur síðan borið nafnið Ili­vi­leq. Arctic Prime Fisheries er að hluta til í eigu Brims hf. Stærstur hluti áhafnarinnar á Kleif­a­bergi RE 70 flyst yfir á Guðmund í Nesi. Alls eru þetta 52 sjómenn í tveimur áhöfnum. Skipstjóri á móti Stefáni er Ævar Jóhannsson sem áður var skipstjóri á Örfirisey.

Mikill munur

Guðmundur í Nesi var búinn að vera í klössun hjá Slippnum á Akureyri þar sem viðgerð fór líka fram á spilum. Skipið var komið út í norðanverðan Húnaflóann þegar rætt var við Stefán. Þar hafði verið staldrað við að næturlagi og togvírar strekktir í stífri norðanátt. Til stóð að fara á veiðar út af Vestfjöðrum og á Hampiðjutorgið. Hann sagði að það væri hugur í mönnum. Guðmundur í Nesi sé gott skip.

„Því er ekki að neita að það er mikill munur á þessu skipi og Kleifarberginu. Þetta er auðvitað stærra og öflugara skip. Það er breiðara og hærra og allt annar aðbúnaður. Það er ekki hægt að líkja því saman. Þetta er auðvitað ekki nýtt skip og er að verða hátt í 20 ára. Kleifabergið hefur samt skilað sínu og gott betur. Það var mikið aflaskip alla tíð,” segir Stefán.

Allt sem menn taka sér fyrir hendur þessa dagana er í skugga heimsfaraldursins.

Aðspurður sagði Stefán að menn hefðu gætt sín sérstaklega með tilliti til sóttvarna og allt sem því viðkemur hafi verið rýnt sérstaklega. Nándin um borð í skipum sé mikil. Þess vegna þurfi að taka þessi mál sérstaklega þéttum tökum.

Í heimahöfn á ný

24 eru í áhöfn Guðmundar í Nesi en í þessum túr eru tveir aukamenn, annar í brú og hinn í vélarrými, menn höfðu verið á skipinu þegar það hét Iliveq. Að stærstum hluta er sama áhöfn á Guðmundi í Nesi og var á Kleifaberginu. Stefnt sé að veiðum á karfa og grálúðu og verður aflinn heilfrystur um borð. Ekki eru önnur skip að stunda þessar veiðar.

„Það má kannski segja að Guðmundur í Nesi sé aftur kominn í heimahöfn eftir flakk. Það er auðvitað viss söknuður að Kleifabergið og það gekk vel á fiska á því skipi. Það var með einfaldri vinnslu og það var í raun ótrúlegt hve vel hún gekk miðað við hve plássið var lítið. Nú er stefnan bara sú að fiska vel þótt undir öðrum formerkjum sé því við verðum ekki í flakavinnslu. En markmiðin er að fiska sem mest.“

Stefán segir að því sé ekki að neita að hægst hafi á fisksölu, sérstaklega á ferskum fiski. „En fólk þarf áfram að borða og fiskur er hollur.“

Fiskifrettir.is

Guðjón Guðmundsson

gugu@fiskifrettir.is

Dagó  ex Dagur SK 17 Mynd þorgeir Baldursson 31 mars 2020

Rækjubáturinn Dagó hefur verið seldur til Eistlands 

Dögun á Sauðárkróki hyggst ekki gera út skip til rækjuveiða á Íslandi á þessu ári og hefur sett Dag SK 17 á sölu.

Áhöfninni, fimm manns,  verður sagt upp en hluta hennar býðst mögulega að halda sínum plássum hjá nýjum eiganda gangi samningar um söluna eftir.

Dögun hyggst auka framleiðslu á iðnaðarrækju í verksmiðjunni á Sauðárkróki og stefnt er að vinnslu á 10.000 tonnum á þessu ári.

Dögun hefur starfað óslitið frá árinu 1983 og hefur sérhæft sig í veiðum og vinnslu á rækju.

Rækjuverksmiðjan tók til starfa snemma árs 1984 og var þá að mestu unnin innfjarðarrækja úr Skagafirðinum.

Verksmiðja félagsins hefur verið endurbætt og stækkuð reglulega og er nú ein fullkomnasta rækjuverksmiðja á Íslandi.

Óskar Garðarsson, framkvæmdastjóri Dögunar, segir ástæður þess að ekki verði gert út á rækjuveiðar þær að veiðarnar standi ekki undir sér.

Þar er ekki um lágt verð að sakast heldur ónóga veiði og kostnaðarsamt úthald.

Dagó i krosssanesi i dag mynd þorgeir Baldursson 2020

Of hár kostnaður

„Rekstrarskilyrði fyrir rækjuútgerð hafa verið erfið í nokkuð mörg ár eða 10-15 ár.

Aðallega snýst það um litla veiði sem er undir því sem þarf til að útgerð borgi sig.   Kostnaðurinn sem hlutfall af tekjum er of hár þegar aflinn er ekki meiri en raun ber vitni,“ segir Óskar.

Borist hefur tilboð í Dag SK  frá Eistlandi þar sem það yrði gert út á rækju undir eistnesku flaggi.

Samningurinn er þó ekki frágenginn.  Dagur var keyptur 2016 frá Írlandi en skipið var smíðað á Spáni árið 1997.

Skipverjar á Dagó mynd þorgeir Baldursson 31 mars 2020

Goðafoss Mynd þorgeir Baldursson 19 feb 2020

Eim­skip fækk­ar um tvö skip í rekstri í byrj­un apríl og mun fyr­ir­tækið skila Goðafossi og Lax­fossi fyrr en áður var áætlað og þannig lækka fast­an rekstr­ar­kostnað, að því er fram kem­ur í til­kynn­ingu til kaup­hall­ar­inn­ar. Þar seg­ir að um tíma­bundn­ar breyt­ing­ar sé að ræða vegna áhrifa út­breiðslu kór­ónu­veirunn­ar og mun fé­lagið því reka átta skip í stað tíu.

Skip­in tvö voru í des­em­ber seld fyr­ir um 480 millj­ón­ir króna.

Frétt af mbl.is

Eim­skip sel­ur gáma­skip­in Goðafoss og Lax­foss

Breyt­ing­arn­ar eru miða meðal ann­ars af því að mæta breytta áherslu sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækja sem hafa lagt aukna áherslu á fryst­ar afurðir í kjöl­far sam­drátt­ar í eft­ir­spurn eft­ir fersk­um afurðum. „Við sjá­um að fersk­ar sjáv­ar­af­urðir eru að fær­ast í fryst­ar og ger­um m.a. breyt­ing­ar á kerf­inu til að mæta því. Á sama tíma leggj­um við áherslu á hraða þjón­ustu fyr­ir ferskvöru til Íslands og Fær­eyja. Eim­skip hef­ur gripið til ým­issa aðgerða til að tryggja ör­yggi starfs­manna og á sama tíma tryggja áreiðan­leika og okk­ar víðtæku þjón­ustu til viðskipta­vina á þess­um for­dæma­lausu tím­um,“ seg­ir Vil­helm Már Þor­steins­son, for­stjóri Eim­skips.

Frétt af mbl.is

Eng­in eft­ir­spurn í Frakklandi

Í til­kynn­ing­unni seg­ir að „nýja sigl­inga­kerfið mun veita sam­bæri­lega þjón­ustu og áður frá lyk­il­höfn­um og verða með stysta mögu­lega flutn­ings­tíma frá meg­in­landi Evr­ópu, Skandína­víu og Bretlandi til Íslands og Fær­eyja“

Kveðst Eim­skip ætla meðal ann­ars að halda stysta flutn­ings­tíma frá meg­in­landi Evr­ópu, Skandína­víu og Bretlandi til Íslands og Fær­eyja og stutt­um flutn­ings­tíma frá Íslandi til Rotter­dam og Brem­er­haven. Auk þess verður þjón­usta við strönd­ina á Íslandi veitt bæði með sjó- og land­flutn­ing­um

Breyt­ing­arn­ar eru sagðar tíma­bundið sigl­inga­kerfi sem Eim­skip mun hafa í rekstri þar til sam­starfið við Royal Arctic Line hefst en áætlað er að það verði seint á öðrum árs­fjórðungi 2020.

2919 Sirrý is 36 Mynd þorgeir Baldursson 12 mars 2020

Áhöfnin á Sirrý ÍS sem gerir út frá Bolungarvík á Vestfjörðum bíður nú eftir því að fá niðurstöðu úr Covid-19 prófi sem einn skipverjanna fór í fyrir vestan í morgun. Togarinn verður í höfn þar til niðurstaða fæst og skipverjarnir sem eru á annan tug fara að öllu með gát.

Kærastan skipverjans, sem ekki er búsett á Vestfjörðum, er smituð af Covid-19. Sýni skipverjans þarf að senda suður til Reykjavíkur í greiningu og er niðurstöðu að vænta á miðvikudag.

Höskuldur Bragason er skipstjóri á Sirrý ÍS sem er skip í eigu Jakobs Valgeirs. Höskuldur segir áhöfnina bíða niðurstöðu úr sýni félaga þeirra.

„Það er enginn okkar smitaður, svo við vitum. Þetta er bara fyrirbyggjandi aðgerð,“ segir Höskuldur um áhöfnina sem fer öllu með gát á meðan.

Ef í ljósi komi að skipverjinn sé smitaður þá þurfi auðvitað að skoða aðra í áhöfninni. Á sjónum sé unnið í þröngu rými.

Möguleg harmónikkuáhrif

Ljóst er að smit í áhöfninni myndi hafa töluverð áhrif á samfélagið fyrir vestan. Gæti haft harmonikkuáhrif. Þannig hafi löndunin mikil áhrif á störf í frystihúsinu í Bolungarvík þótt vissulega séu fleiri bátar sem landi á svæðinu.

„Konur manna um borð náttúrulega vinna í fyrstihúsinu eða sinna öðrum störfum í bænum. Þess vegna taka menn enga sénsa. Við bíðum bara.“

Hann segir mannskapinn ekki hafa umgengist íbúana mikið undanfarnar vikur. Skipverjar rétt komi í land og eru svo farnir aftur. Menn séu hraustir en maður viti auðvitað aldrei. Alls öryggis sé gætt.

Vestfirðir hafa verið svo til lausir við greind smit hingað til. Á Covid.is sést að þrjú smit hafa greinst á Vestfjörðum. Tvö þeirra eru þó frá fólki með lögheimili á Vestfjörðum þótt það búi alls ekki þar.

Verður erfitt að sleppa frá þessu

„Fyrsta smitið var einhver sem kom að utan og fór í sóttkví fyrir sunnan þegar hann greindist, og hefur ekki komið hingað. Svo var annar nálægt Reykhólum og með lögheimili á Patreksfirði,“ segir Höskuldur. 

 Hann segir fólk á Vestfjörðum meðvitað að veiran muni koma, á Vestfjörðum eins og annars staðar.

„En við vitum að það verður erfitt að sleppa alveg frá þessu. Það er bara hversu harkalegt þetta verður. Við viljum bara hefla þetta niður svo þetta komi ekki eins og einhver snjóhengja.“

Uppfært klukkan 12:20: Greint hefur verið frá fyrsta smitinu á Vestfjörðum að því er fram kemur á vef Heilbrigðisstofnunar Vestfjarða.

i dag 30 mars  kom Akranes nýjasta skip smyril Line til Seyðisfjarðar með vörur  skipið stoppaði  stutt 

og hélt siðan áfram til þorlákshafnar og verður þar á morgun  þar sem að skipið tekur vörur 

en Ómar Bogasson  tók meðfylgjandi myndir og sendi Siðunni og kann ég honum bestu þakkir fyrir afnotin 

Akranes  á Seyðisfirði  mynd  ómar Bogasson 30 mars 2020                    Akranes kemur að bryggju mynd ómar Bogasson 30 mars 2020

Akranes siglir út fjörðinn Gullver Ns 12 i forgrunni mynd ómar Bogasson

Netaveiðar mynd þorgeir Baldursson 1mars 2013

Fyrsti bátur lagði af stað í netarall Hafrannsóknastofnunar þann 25. Mars. Næstu daga byrja aðrir bátar einn af öðrum.

Netarallið stendur fram í síðari hluta apríl og taka 5 bátar þátt í netarallinu.

Magnús SH í Breiðafirði, Saxhamar SH í Faxaflóa, Friðrik Sigurðsson ÁR frá Reykjanesi að Skeiðarárdjúpi, Sigurður Ólafsson SF frá Meðallandsbugt að Hvítingum og Geir ÞH fyrir norðurlandi.

Um 45-60 trossur eru lagðar á hverju svæði og er þeim dreift innan svæða á helstu hrygningarslóðir þorsks. Á hverju svæði er helmingur lagður í fyrirfram ákveðna punkta,

svokallaðar fastar stöðvar en hinn helmingurinn er lausar stöðvar sem skipstjórar ákveða hvar skulu lagðar.

Markmið verkefnisins er að safna upplýsingum um lengdar- / þyngdasamsetningu, kynþroska og vöxt eftir aldri á helstu hrygningarsvæðum þorsks.

Einnig til að meta árlegt magn kynþroska þorsks sem fæst í þorskanet á hrygningarstöðvum og meta breytingar í gengd hrygningarþorsks á mismunandi svæðum.

Heimild Hafogvatn.is